Jak działa piorunochron i czy jest konieczny na Twoim dachu?

Gwałtowne burze w polskim klimacie stają się zjawiskiem coraz częstszym i bardziej gwałtownym. Dla przyszłego właściciela domu to sygnał, by nie tylko zadbać o solidną konstrukcję budynku, ale także o systemy chroniące dobytek przed żywiołem. Wokół instalacji odgromowych narosło wiele mitów, a przepisy budowlane bywają dla inwestorów niejasne.

W FLiXHOME stawiamy na nowoczesne budownictwo z prefabrykatów żelbetowych, które samo w sobie oferuje najwyższe standardy bezpieczeństwa i trwałości. Jednak nawet najsolidniejszy mur potrzebuje wsparcia w starciu z naturą. W tym artykule wyjaśnimy, jak dokładnie działa instalacja odgromowa, kiedy prawo nakazuje jej montaż i dlaczego warto ją rozważyć, nawet jeśli przepisy tego nie wymagają.

Jak działa instalacja odgromowa?

Piorun to potężne wyładowanie elektryczne, które szuka najkrótszej i stawiającej najmniejszy opór drogi do ziemi. Jeśli na jego trasie znajdzie się Twój dom bez odpowiedniego zabezpieczenia, prąd może popłynąć przez konstrukcję dachu, instalację elektryczną lub – w najgorszym wypadku – wywołać pożar.

Zadaniem instalacji odgromowej (popularnie zwanej piorunochronem) nie jest “odpychanie” piorunów, lecz ich bezpieczne przejęcie i odprowadzenie energii do gruntu, z pominięciem wnętrza budynku.

Elementy składowe systemu:

1. Zwody (część na dachu) – to metalowe przewody montowane na najwyższych punktach dachu (kalenica, kominy). Ich rolą jest bezpośrednie przyjęcie uderzenia pioruna.
2. Przewody odprowadzające – łączą zwody z uziemieniem, prowadząc energię bezpiecznie po elewacji w dół.
3. Uziemienie – elementy metalowe zakopane w gruncie (np. uziom otokowy lub fundamentowy). To tutaj energia zostaje rozproszona w ziemi.
4. Złącza probiercze – miejsca pozwalające na kontrolę i pomiar rezystancji uziemienia.

Piorunochron tworzy dla prądu “autostradę” do ziemi. Dzięki temu energia wyładowania omija łatwopalne elementy dachu oraz domową elektronikę.

Czy piorunochron jest obowiązkowy?

Wielu inwestorów zadaje sobie pytanie: “Czy muszę montować piorunochron?”. Odpowiedź nie jest jednoznaczna i zależy od kilku parametrów budynku. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, instalacja odgromowa jest obowiązkowa, gdy:

• Wysokość budynku przekracza 15 metrów.
• Powierzchnia budynku przekracza 500 m².
• Budynek jest wykonany z materiałów łatwopalnych (np. drewno, strzecha) – w tym przypadku limity wysokości są zaostrzone.
• Wskaźnik zagrożenia piorunowego (obliczany przez projektanta) przekracza określoną normę.

Dla typowego domu jednorodzinnego o standardowej kubaturze, który budujesz z materiałów niepalnych, instalacja często nie jest wymogiem prawnym. Jednakże prawo to absolutne minimum, a nie gwarancja pełnego bezpieczeństwa.

Dlaczego warto zamontować instalację, nawet gdy nie jest wymagana?

• Wymogi ubezpieczyciela. Wiele towarzystw ubezpieczeniowych odmawia wypłaty odszkodowania za szkody po uderzeniu pioruna (pożar, przepięcia), jeśli dom nie posiadał sprawnej instalacji odgromowej.
• Ochrona elektroniki. Nowoczesne domy są naszpikowane technologią (pompy ciepła, rekuperacja, Smart Home). Bez instalacji odgromowej i ograniczników przepięć, jedno wyładowanie może zniszczyć sprzęt o wartości kilkudziesięciu tysięcy złotych.

Dom z prefabrykatu żelbetowego a burza – czy technologia ma znaczenie?

Projekty FLiXHOME opierają się na technologii prefabrykowanego żelbetu. To materiał niepalny, niezwykle trwały i masywny. Czy to oznacza, że jest bezpieczniejszy w trakcie burzy?

Tak, i to z dwóch powodów:

1. Odporność ogniowa. Żelbet nie zajmie się ogniem w taki sposób jak więźba dachowa w technologii tradycyjnej czy szkielet drewniany. Konstrukcja nośna Twojego domu jest bezpieczna.
2. Potencjał uziomu fundamentowego. W budynkach żelbetowych zbrojenie w ścianach i fundamentach – przy odpowiednim zaprojektowaniu – może wspomagać system ochrony odgromowej, tworząc tzw. naturalne elementy odprowadzające (Klatka Faradaya).

Należy jednak pamiętać, że nawet w domu z betonu, piorun może uszkodzić poszycie dachu, instalacje sanitarne wychodzące ponad dach czy elektronikę wewnątrz. Dlatego profesjonalna instalacja odgromowa jest rekomendowanym uzupełnieniem solidnej konstrukcji FLiXHOME.

W naszych projektach zawsze zalecamy wykonanie uziomu fundamentowego już na etapie wylewania płyty. To najtańszy i najskuteczniejszy sposób na przygotowanie bazy pod instalację odgromową.

Fakty i mity o piorunochronach

W branży budowlanej wciąż krąży wiele nieprawdziwych informacji. Rozwiejemy te najpopularniejsze:

• MIT nr 1. “Wysokie drzewo obok domu chroni budynek.” FAKT: Drzewo może ściągnąć piorun, ale jeśli stoi zbyt blisko, wyładowanie może “przeskoczyć” na budynek. Dodatkowo, pękające konary stanowią zagrożenie mechaniczne dla dachu.
• MIT nr 2. “Instalacja przyciąga pioruny.” FAKT: Piorunochron nie ściąga piorunów z okolicy. On jedynie przejmuje te wyładowania, które i tak uderzyłyby w obrys budynku, neutralizując ich skutki.
• MIT nr 3. “Antena telewizyjna wystarczy jako uziemienie.” FAKT: To niebezpieczny błąd! Antena bez uziemienia wprowadzi prąd piorunowy prosto do wnętrza domu, prosto do Twojego telewizora i instalacji elektrycznej.

Inwestycja w spokój

Koszt wykonania instalacji odgromowej w przypadku domu jednorodzinnego to zazwyczaj ułamek wartości całej inwestycji. Biorąc pod uwagę, że domy FLiXHOME budowane są na pokolenia, oszczędzanie na tym elemencie jest ryzykownym krokiem.

Pamiętaj, że instalacja odgromowa to system naczyń połączonych. Aby była skuteczna, musi składać się z:

1. Instalacji zewnętrznej (zwody na dachu).
2. Instalacji wewnętrznej (ograniczniki przepięć w rozdzielnicy).

Decyzja o montażu piorunochronu w domu jednorodzinnym (o ile nie wymuszają tego przepisy) należy do Ciebie. Biorąc jednak pod uwagę zmieniający się klimat oraz wartość urządzeń, które przechowujemy w domach, rekomendujemy to rozwiązanie każdemu Inwestorowi.

Solidny dom to bezpieczny dom. W FLiXHOME dostarczamy Ci konstrukcję z prefabrykatu, która przetrwa lata – zadbaj o to, by jej wyposażenie było równie bezpieczne.

Powyższy artykuł ma charakter informacyjny. Ostateczną decyzję o konieczności montażu instalacji odgromowej oraz jej projekt powinien zawsze podejmować uprawniony projektant, na podstawie analizy ryzyka i lokalnych warunków terenowych.